Rahim içi sistem (RİS), güvenli ve uzun süreli bir etkiyi garanti eden yeni bir doğum kontrol yöntemidir. RİS, bir progestagen salan küçük bir silindir ve buna bağlı T-biçimli bir plastik kısımdan oluşmaktadır. Yumuşak ve esnek plastik malzeme ve T-biçimi, rahim boşluğunda güvenli bir konumu garanti eder.
RÄ°S hissedilmez ve ilk günden içeride kaldığı 5 yıllık sürenin sonuna kadar çok yüksek bir doÄŸum kontrol güvenilirliÄŸini garanti eder. RÄ°S, öncelikle doÄŸum kontrol amaçlı olarak kullanılmaktadır. Ancak kullanım sırasındaki adet kanamaları daha zayıf ve daha az aÄŸrılı olarak gerçekleÅŸeceÄŸinden, bu yöntem güçlü ve aÄŸrılı adet kanamalarının tedavisi için de uygundur. RÄ°S, her gün aynı miktarlarda gestageni rahim boÅŸluÄŸuna salar. DoÄŸum kontrolü progestagenin rahimin içindeki lokal etkisi sonucunda oluÅŸur : · Rahim ağızındaki salgının kıvamı koyulaşır. Böylelikle, spermler rahim boÅŸluÄŸuna artık çok güç ulaÅŸabilmektedir. Yine de ulaÅŸmayı baÅŸaran spermlerin hareket yeteneÄŸi ve canlılığı baskılanmaktadır. · Aylık rahim içi zarı oluÅŸumu son derece zayıflar ve mukoza kalınlığı belirgin ölçüde azalır. Ä°stisnai olarak döllenen bir yumurta hücresi rahim içi zarı içinde yerleÅŸme olanağı bulamaz. Bu deÄŸiÅŸikliklerin tamamı geri dönüşlüdür. RÄ°S rahim içinden alındıktan kısa bir süre sonra bu süreçler normale döner ve ilk ay gebe kalma olasılığı doÄŸar. RÄ°S, doÄŸum kontrol hapları ve sterilizasyonla karşılaÅŸtırılabilir düzeyde güvenilir bir gebelikten korunma yöntemidir. Kapsamlı çalışmalar, 1 yıl süreyle RÄ°S kullanmış 1000 kadından yalnızca ikisinin gebe kaldığını göstermiÅŸtir. Gebelikten korunma, RÄ°S’in yerleÅŸtirilmesinin hemen sonrasında saÄŸlanmaktadır, 5 yıl süreyle güvenli bir doÄŸum kontrolü saÄŸlar. Kadın doÄŸum hekiminiz, düzenli kontrol muayeneleri sırasında, RÄ°S’in deÄŸiÅŸtirilmesinin tıbbi bakımdan uygun olduÄŸu zamanı size önerecektir. RÄ°S’in doÄŸum kontrolü etkisi, doÄŸum kontrol hapları aksine ovülasyonun baskılanmasına deÄŸil, gestagenin rahim içindeki lokal etkisine dayanır. Bunun için gerekli günlük doz çok düşük olduÄŸundan, RÄ°S kullanımı sırasında yumurtalıklar genelde etkilenmemektedir. Yöntemin hap ve sterilizasyonla eÅŸdeÄŸer yükseklikte güvenilirliÄŸi kullanılan gestagenden kaynaklanmaktadır. Takıldığı yerde, yani rahim içinde salındığından günlük doz salınımı özellikle düşük olarak gerçekleÅŸmektedir. Bu doÄŸum kontrol yönteminin çoÄŸu kadın tarafından iyi tolere ediliyor olmasının nedenlerinden biri de budur. Buna ek olarak, RÄ°S kullanımı sırasındaki adet kanamaları anlamlı ölçüde kısa süreli, düşük miktarda ve daha az aÄŸrılı olmaktadır. Gebelikten korunma RÄ°S’in rahim içine yerleÅŸtirilmesiyle birlikte baÅŸlar. Artık korunmanın her gün yeniden sorun olması ortadan kalkmıştır. Rahim içindeki deÄŸiÅŸimler tam anlamıyla geri dönüşlüdür. RÄ°S’in rahim içinden çıkarılmasından sonraki ilk ay gebe kalınması mümkün olabilmektedir. RÄ°S nasıl yerleÅŸtirilir? RÄ°S’i ancak bir kadın doÄŸum uzmanı yerleÅŸtirebilir. Kadın doÄŸum uzmanı öncelikle, RÄ°S kullanımına tıbbi nedenlere baÄŸlı bir engel bulunmadığına kesin emin olmak amacıyla bir jinekolojik muayene yürütecektir. Bu yönde bir kanaat oluÅŸtuÄŸunda, hekiminiz RÄ°S’i ince bir borucuk yardımıyla hazneden geçirerek rahim içine yerleÅŸtirir. BorucuÄŸun geri alınması sırasında RÄ°S’in kolları açılır ve sistemin rahim boÅŸluÄŸu içinde güvenli bir ÅŸekilde durması saÄŸlanmış olur. RÄ°S, rahim içinde bu konumda kalır. Son olarak, hekiminiz geri alma ipliÄŸini uygun uzunluk elde edilecek ÅŸekilde kısaltacaktır. Uygulama dönemi normal koÅŸullarda, rahim aÄŸzının yerleÅŸtirme iÅŸlemini kolaylaÅŸtıracak en geniÅŸ konuma sahip olduÄŸu adet kanamasının ilk günlerinde yerleÅŸtirilir. DoÄŸum sonrasında ise, rahimin yeniden küçülmesi beklenmelidir. Deneyimler, bu sürecin yaklaşık 6 hafta aldığını göstermektedir. YerleÅŸtirme sırasında, adet kanamasındakine benzer geçici bir sızı oluÅŸabilir. AÄŸrıya duyarlı iseniz, hekiminiz bir aÄŸrı kesici ile koruyucu bir tedavi ya da lokal anestezi düşünecektir. RÄ°S’in yerleÅŸtirilme iÅŸleminin hemen sonrasında adet aÄŸrılarına benzer ÅŸikayetler ortaya çıkabilir. Deneyimler, bunların kısa süre içinde ortadan kalktığını göstermektedir. Adetlerde deÄŸiÅŸim meydana gelir mi? Her ay rahim içi zarı yeniden oluÅŸur ve sonrasında bir döllenme oluÅŸmadığı takdirde kanamayla birlikte atılır. Söz konusu süreç adet kanaması olarak adlandırılır. Bu kanama deÄŸiÅŸik güçlerde ve uzunluklarda olabilir ve aÄŸrılara yol açabilir. RÄ°S kullanımı sırasında zayıf bir rahim iç zarı oluÅŸumu gerçekleÅŸir. Kullanımının ilk 3-6. aylarında yoÄŸun olabilen kanamalar, kullanıma devam edilmesiyle daha zayıf, daha kısa süreli ve daha az aÄŸrılı hale gelebilir. Ortalama bir yıllık kullanım sonrasında ayda yalnızca bir gün hafif bir kanama meydana gelir. Kadınların %15-20’sinde kanama tamamen kesilebilir; bu durum tıbbi bakımdan herhangi bir sorun oluÅŸturmaz. RÄ°S, rahim içi zarının her ay olaÄŸandan daha az geliÅŸmesine yol açar. Dolayısıyla, adet kanamaları kullanım sürecinde giderek daha kısa süreli ve daha az miktarda gerçekleÅŸir ve RÄ°S kullanan kadınların yaklaşık beÅŸte birinde hiç kanama olmayabilir.Altı haftayı aÅŸan sürelerde kanama olmamasını sorun yapmamalısınız. RÄ°S, doÄŸum kontrol hapı ve sterilizasyona karşılaÅŸtırılabilir ölçüde yüksek bir doÄŸum kontrolü etkisi saÄŸlar. Mide bulantısı ve göğüslerde dolgunluk ve hassasiyet gibi baÅŸka gebelik belirtileri ortaya çıktığında, derhal kadın doÄŸum uzmanınıza baÅŸvurmalısınız. Kadın doÄŸum uzmanınız emin olmak amacıyla bir gebelik testi uygulayabilir, ancak sonrasında da adet kanaması görünmediÄŸi takdirde testin yinelenmesi gerekmez. RÄ°S’den salınan gestagen rahim boÅŸluÄŸuna verildiÄŸinden, garantili bir doÄŸum kontrolü için gerekli olacak gestagen miktarı çok düşüktür. Kanda ölçülen gestagen konsantrasyonları, doÄŸum kontrol hapları ile ölçülenlerden yaklaşık 20 ila 100 kez düşüktür. Seyrek olmakla birlikte bazı istenmeyen belirtiler de görülebilir. Adet kanamanızdaki deÄŸiÅŸikliklerden bağımsız olarak ÅŸu belirtilerin görülmesi olasıdır: karın ve sırt aÄŸrıları, baÅŸ aÄŸrıları, akne ya da diÄŸer deri sorunları, göğüslerde dolgunluk hissi, adet düzensizlikleri. Bu konuyla ilgili diÄŸer bilgileri, hastalara yönelik kullanım bilgilerinde bulabilirsiniz. Yan etkileri var mı? Özellikle son adet kanamanızın gecikmesi ya da beklenmedik yoÄŸunlukta olması durumunda karın bölgenizde aÄŸrı hissettiÄŸinizde hemen bir hekime baÅŸvurmanız yerinde olur. Bu dış gebeliÄŸin bir belirtisi olabilir. RÄ°S kullanımı sırasında dış gebelik (yumurtanın rahim dışında döllenmesi) çok seyrek olarak geliÅŸir. GeniÅŸ ölçekli çalışmalar, 1 yıl süreyle RÄ°S kullanmış 10,000 kadının yalnızca 3’ünde dış gebelik ortaya çıktığını göstermiÅŸtir. Bu oran, sterilizasyon uygulanmış kadınlarla aynı seyrek düzeydedir. RÄ°S, en güvenilir doÄŸum kontrolü yöntemlerinden birisidir. GeniÅŸ kapsamlı çalışmalar, 1 yıl süreyle RÄ°S kullanan 1000 kadından yalnızca 2’sinin gebe kaldığını göstermiÅŸtir. Böylelikle, RÄ°S, sterilizasyon ve hap (düzenli olduÄŸu takdirde) kadar güvenilir olmaktadır.Bedeninize ancak çok düşük miktarlarda gestagen veriliyor olmakla birlikte, RÄ°S kullanımına engel oluÅŸturan önceki ya da varolan hastalıklar göz önünde bulundurulmalıdır. Kadın doÄŸum uzmanı sizi muayene edecek ve size kullanımı engelleyebilecek önceki hastalıklarınızla ilgili sorular yöneltecektir. Geri dönüşüm seçeneÄŸi RÄ°S’i çıkarmasını hekiminizden her zaman talep edebilirsiniz. Bu çok basit bir iÅŸlemdir. Kullanmakta olduÄŸunuz RÄ°S’in bir yenisiyle deÄŸiÅŸtirilmesini istemediÄŸinizde, RÄ°S’in alınması sonrasındaki 2 gün içinde baÅŸka doÄŸum kontrol yöntemlerini kullanmanız gerekli olacaktır. Aksi takdirde, sistemin çıkarılması sonrasında cinsel iliÅŸkiye girmeniz gebeliÄŸe yol açabilir. RÄ°S’in alınması sonrasındaki ilk ay içinde gebe kalan kadınlar olmuÅŸtur. Deneyimler, RÄ°S’in çıkartılması sonrasındaki gebeliklerin, hiç RÄ°S kullanılmamış gibi olduÄŸunu göstermektedir. Kadın doÄŸum uzmanınız size, ipliÄŸin yoklanması yoluyla RÄ°S’in yerini nasıl test edeceÄŸinizi anlatacaktır. Bu iplik RÄ°S’in yerinde olup olmadığının kontrol edilebilmesini ve gerektiÄŸinde çıkarma iÅŸleminin rahatça yapılabilmesini saÄŸlar. RÄ°S’i yerinden oynatabileceÄŸinizden, ipliÄŸi asla çekmeyiniz. Ä°pliÄŸi hissedemediÄŸinizde konuyu hekiminize danışın. Bu arada hormonal olmayan bir koruma aracı (kondom) kullanın. RÄ°S’in dışarıya atıldığından kuÅŸkulanıyorsanız, ki buna kramp benzeri aÄŸrılar ve alışılmadık yorgunlukta adet kanamaları eÅŸlik edebilir, derhal doktorunuza baÅŸvurmalısınız. Partneriniz normal koÅŸullarda RÄ°S’in geri alma ipliÄŸini hissetmeyecektir. Bununla birlikte rahatsız edici ya da hoÅŸ olmayan bir duygu hissettiÄŸinizde, hekiminize baÅŸvurunuz. OlaÄŸan jinekolojik kontrol muayenesine gittiÄŸinizde, hekiminiz ek olarak RÄ°S’in yerini de test edebilir. Sizin bu tür muayenelere hangi sıklıkta gerek duyduÄŸunuzu hekiminiz belirleyecektir. Kural olarak, ilk adet kanaması sonrasında ve onu izleyen her 6-12 ay içinde sistemin kontrol edilmesi önerilir.RÄ°S, doÄŸum sonrasında rahimin yeniden normal büyüklüğüne kavuÅŸması koÅŸuluyla yerleÅŸtirilebilir. Bu süre de yaklaşık 6 haftadır. Emzirme sırasında süt üretimine etkide bulunmadığından güvenle kullanılabilir. Hepinize saÄŸlık ve mutluluk dolu günler dileriz.
