Botox (Botoks = Botulinum toksini), Clostridium botulinum adlı bakteriden elde edilen bir toksindir.Botulinum toksini yüzün dinamik çizgilerinin giderilmesi ve aşırı terlemede kullanılan etkili,güvenilir,iyileşme süresi gerektirmeyen ve geri dönüşümlü bir tedavidir.Yüzdeki dinamik kırışıklıklar yüz ifadesinde kullanılan kasların deri üzerindeki etkileri sonucunda oluşur. Botulinum toksini bu kaslarda geçici zayıflama ve paraliziye neden olarak bazı yüz çizgilerinin tedavisi veya kozmetik görünümün giderilmesinde başarıyla uygulanmaktadır.Tedavinin başarısı için uygun hasta seçimi önemlidir. En başarılı sonuçlar 50 yaşa kadar olan gurupta alınmaktadır.Yüzün biçimi ,anatomik yapısı,mimiklerin çok iyi değerlendirilmesi tedaviden beklenilen etkiyi artırır. Botulinum toksini yüz mimiklerinde dinamik kırışıklarda başarılır. En sık ortaya çıkan dinamik çizgiler, alın, kaşlar arası, göz kenarları ve ağız çevresinde görülür. Alın ve göz kenarlarındaki çizgiler kişiye daha yaşlı bir görünüm, kaşlar arasındaki çizgiler ise kişiye çatık kaşlı, kızgın bir bakış ifadesi verir. Mimik kaslarına Botox uygulanarak bu kasların hareketleri zayıflatılabilir, kas hareketlerindeki azalma, üzerindeki derinin, kas hareketleri ile katlanmasını ve katlanmaya bağlı çizgilenmeyi de azaltır. Bu şekilde yaşlı ve kızgın olarak görünen yüz ifadesinde de belirgin bir düzelme sağlanır.
Botox’un etkisi enjeksiyonu takiben ilk hafta içinde ortaya çıkar ve etki süresi 3-9 ay olmakla beraber ortalama 6 aydır. Botox, etkisini yitirdiğinde uygulama tekrarlanabilir. 2 yıl boyunca düzenli olarak Botox uygulanan kişiler uygulamaya aynı düzende devam ettiklerinde kaslarında belirgin bir zayıflama ve buna bağlı yüz ifadesinde değişim olabilir. Bu nedenle uygulamaların 2. yıldan sonra daha uzun aralıklarla yapılmasında yarar vardır.
Botox; Alın bölgesindeki yatay çizgiler, İki kaş arasındaki çizgiler, Her iki kaş yan tarafının yukarı kaldırılması ,Gözlerin etrafındaki kaz ayağı denilen çizgiler ve kırışıklıklar , Alt göz kapağındaki çizgiler ve kısık göz şikayetinin düzeltilmesi, Burun köküne yakın yer alan yatay çizgiler, Burun ucunun kaldırılması, Sigara tiryakilerinin dudak kenarlarında oluşan çizgiler, Dudak köşelerinin yukarı kaldırılması, Alt dudak ile çene arasındaki yatay çizgi , Boyundaki çizgilerin tedavisi’nde kullanılır.
Bazı kişilerde el/ayak ayası ve koltuk altı bölgesinde aşırı terleme (hiperhidrozis) günlük yaşamda bir çok sıkıntıya neden olur. Botulinum toksinin hiperhidrozisde kullanımı diğer tedavi alternatiflerine göre daha güvenli olup belirli bir komplikasyonu veya yan etkisi yoktur. Botox, ter bezlerine uygulandığında, ter bezleri ile sinir uçları arasındaki iletim de durdurularak ter bezlerinin çalışması azaltılabilir. Botulinum toksini ayrıca boyundaki platisma kasının çizgilenmesiyle oluşan “hindi boynu” görünümü şeklinde olan kırışıklıkların tedavisinde de kullanılmaktadır.Son zamanlarda Botox uygulanan kişilerde migren tipi baş ağrısında azalma tespit edilmiştir. Botox, enjeksiyon şeklinde uygulanır ve ağrılı bir işlem değildir, enjeksiyon anında hafif bir ağrı hissedilebilir. Mimik kaslarının hareketlerinde azalma istendiğinde mimik kaslarının içine, terleme şikayetinin azalması istendiğinde deri içine enjeksiyon yapılır.
Tedavinin tümü yaklaşık 10-15 dakika sürdüğünden normal yaşama hemen dönülebilir. Ancak yatma pozisyonuna geçmek için 4-6 saatin geçmesi beklenmelidir. Botox’un çevresindeki kaslara dağılmaması için Botox uygulanmış bölgenin ovuşturulmaması da gerekir.
Görülebilecek diğer yan etkiler baş ağrısı, solunum yolu enfeksiyonları, nezle sendromu ve mide bulantısı gibi şikayetlerdir. Çok daha az görülmekle birlikte kaydedilen diğer yan etkiler de: yüzde ağrı, iğne bölgesinde kırmızılık, kas zayıflığıdır. Bu etkiler genellikle geçici ve çok az vakada da birkaç ay süreli göz kapağı düşüklüğüdür.
Botox gebelere ve süt veren annelere uygulanmaz. Otoimmün hastalıklarda hastalığı alevlendirmektedir. Nöromüsküler (sinir ve kaslarla ilgili hastalık geçişi olan kişiler(Multiple Sclerosis gibi), aminoglcozid antibiyotik kalsiyum kanal blokerleri kullanan kişilerde Botox uygulaması yaptıramazlar.
